7.
Jeden z wielu tysięcy
„Nie
chcemy dla nich żadnych medali!
Oczekujemy tylko, aby w kraju
opowiedzieli o ich męczeńskiej śmierci
całą prawdę i tylko prawdę.
To będzie minimum tego
czego domaga się pamięć o nich,
współczucie ich bliskich i społeczeństwa”.
Rodzina majora Dyducha.
Korzystając
z istniejących źródeł, spróbujemy opowiedzieć o tym, jak wyglądały
ostatnie dni majora Dyducha.
Henryk
Bolesław Dyduch urodził się 3 października 1896 r. w Nowosielcach w województwie
lwowskim. Był starszym synem Wojciecha Dyducha i Reginy, pochodzącej z
Lachowic, niedaleko Suchej Beskidzkiej. Ukończył gimnazjum realne w Łańcucie.
Maturę zdał w 1914 r. 1 sierpnia 1914 r. wstąpił do Legionów Wschodnich, a
po ich rozwiązaniu, został wcielony do armii austriackiej. W 1916 r. ukończył
szkołę oficerów rezerwy w stopniu podporucznika.
W
latach 1917-1918 walczył na froncie (legitymacja sierżanta-moździerzysty), służył
też w batalionie szturmowym. Po rozpadzie armii austriackiej, jesienią 1918
r., wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej. W czerwcu 1919 r. wstąpił do
Wojska Polskiego i w stopniu podporucznika został przydzielony do 39 pułku
Strzelców Lwowskich, kwaterującego w Jarosławiu. 6 marca 1919 r. otrzymał
stopień porucznika. W październiku 1919 r. został odkomenderowany do
Ministerstwa Spraw Wojskowych. W lipcu i sierpniu 1920 r. walczył w 2 pułku
obrony Warszawy. W listopadzie 1920 r. został przydzielony do Sztabu
Generalnego.
W
latach 1921-1922 studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim.
1992 r. – poślubił
Reginę Wadowską.
15 sierpnia 1922 r. – otrzymał stopień kapitana.
19 marca 1937 – otrzymał stopień majora, był dowódcą kompanii, następnie
dowódcą batalionu.
Przed II wojną światową
major Henryk Duduch był dowódcą dywizji w Przemyślu.
14-15 września
1939 r. walczył na północnym odcinku obrony Przemyśla. Jego oddział
wielokrotnie odpierał ataki nieprzyjaciela (40 i 45 dywizji niemieckiej). Następnie
jego batalion walczył razem z wojskami generała Sosnkowskiego w okolicach Mościsk
i Janowa.
W końcowej fazie
działania Frontu Południowego niejednokrotnie próbowali przybliżyć się do
Lwowa, poprzez pozycje niemieckie. 20 września 1939 r. dwa bataliony (nieco
ponad 200 ludzi) majora Eugeniusza Lityńskiego z 11 Karpackiej Dywizji Piechoty
i majora Dyducha z 24 Jarosławskiej Dywizji Piechoty, przedostały się do
Lwowa przez niemieckie pozycje.
22 września wkroczyły do Lwowa oddziały armii sowieckiej.
Major Henryk Dyduch
znajdował się wśród kilku tysięcy polskich oficerów, internowanych w
obozie w Starobielsku.
Jedyną wiadomość
od swojej rodziny - przekazaną przez krewnych - otrzymał major Dyduch na 3
tygodnie przed likwidacją obozu.